Salpingotomia – przecięcie jajowodów

Pojęcie Matki Polki, czyli kobiety porównywalnej do robota wieloczynnościowego AGD, istniało jedynie w planach nierozgarniętych polityków z kręgów konserwatywnych.

Współczesne Polki są bardzo samodzielne i przedsiębiorcze. Coraz więcej z nich ma dyplomy wyższych uczelni,
piastują odpowiedzialne stanowiska. Są zaradne, niezależne finansowo, a często – o czym się głośno nie mówi – mają na utrzymaniu zniewieściałych partnerów.


Wyrazem samodzielności wyemancypowanych kobiet stała się również niezależność reprodukcyjna, wyrażająca się w stwierdzeniu zwanym Trzy Razy Chcę:

• rodzę wtedy, kiedy chcę;
• tylko tyle dzieci, ile chcę;
• wybieram sobie partnera, jakiego chcę.

Stwierdzenie należy rozszerzyć o imperatyw: mam prawo nie mieć dzieci i nie muszę się przed nikim z tego tłumaczyć. Dążenie kobiet do samostanowienia zostało sformułowane w dokumencie końcowym Międzynarodowej Federacji Planowania Rodzicielskiego przed siedemdziesięciu laty. Potwierdzono wówczas prawo do:

• życia,
• wolności i bezpieczeństwa osobistego,
• równości i wolności od wszelkich form dyskryminacji,
• prywatności,
• wolności myśli,
• informacji i edukacji,
• wyboru, kiedy i czy wstępować w związek małżeński, zakładać i planować rodzinę,
• decydować, czy lub kiedy mieć dzieci,
• opieki zdrowotnej i zabezpieczenia zdrowia,
• korzystania ze zdobyczy nauki,
• wolności zgromadzeń i uczestnictwa politycznego,
• wolności od tortur i poniżania.

Następstwem emancypacji, a potem tendencji feministycznych był boom na wszelkiego typu metody ograniczające płodność, z których hitem ostatnich lat stała się salpingotomia, czyli operacyjne przecięcie jajowodów. Wprawdzie jest to operacja wiele bardziej skomplikowana i ryzykowna niż względnie prosta wazektomia, ale cieszy się wśród wyzwolonych z archaicznych rygorów pań ogromną popularnością.

W USA rocznie wykonuje się milion dwieście tysięcy salpingotomii w porównaniu do sześciuset tysięcy wazektomii.

Jajowody zwane po łacinie tuba uterina lub salpinx są przewodami o długości zaledwie piętnastu centymetrów. Teoretycznie jedynie łączą jajniki z macicą, ale w rzeczywistości mają bardzo odpowiedzialną funkcję. Uzdatnianie plemników jest nazywane kapacytacją i sprowadza się do zmiany struktury i składu chemicznego ich błony komórkowej, dzięki czemu głowa najbystrzejszego plemnika może pokonać przeszkodę błony komórkowej jajeczka i wniknąć do jego środka.

Zapłodnienie, czyli połączenie materiału genetycznego dwóch komórek stawia przed jajowodem kolejne zadanie. Musi uruchomić mechanizm rzęsek wyścielających wnętrze kanału, aby skierować zygotę do macicy, gdzie może się dalej rozwijać. Jeżeli proces dotarcia zygoty nie powiedzie się, powstaje groźny problem: ciąża pozamaciczna, która kosztowała życie wielu kobiet.

Jajowody są głęboko ukryte pod osłoną otrzewnej. Można się do nich dostać w dwojaki sposób. Tradycyjny, przecinając nożem powłoki brzuszne. Jest to stosowane przy dużych operacjach narządów jamy miednicy i jamy brzusznej, na przykład w czasie resekcji jajników i jajowodów opanowanych przez nowotwory złośliwe.

Mniej inwazyjne jest użycie laparoskopu, będącego przyrządem umożliwiającym wykonywanie wszelkich czynności chirurgicznych pod kontrolą wzroku operatora.

Laparoskop składa się z tuby służącej do wprowadzenia przez maleńki otworek do jamy brzusznej. Na końcu urządzenia jest kamera rejestrująca obraz wyświetlany na monitorze. Operator może obserwować narządy, a następne wprowadzić specjalny manipulator i wykonywać zamierzoną operację.

Podczas sapingotomii następuje przecięcie jajowodu metodą elektrokoagulacji, czyli przecięcia i przypalenia z obu stron. Czasami uzasadnione jest nałożenie na odcięte końce silikonowych klipsów względnie zagięcie jajowodu i wprowadzenie załamanego fragmentu do małego pierścienia, zamykającego jego światło. Po przecięciu jajowody kurczą się, na skutek czego zabieg ma charakter pełnej sterylizacji pacjentki.

Jaki jest "stosunek" jajowodów do zabiegu? Personifikacja jajowodu nie jest przesadą. Są narządami skrywającymi wiele tajemnic, których poznanie jest wyzwaniem dla przyszłych pokoleń naukowców.

Po zablokowaniu światła jajowody wpadają w panikę. Nie wiedzą, co się z nimi dzieje, poza przypuszczeniem, że jest to coś dramatycznego, będącego zagrożeniem dla egzystencji nie tylko ich, ale całego organizmu. Nie są chore, nic im nie dolega, a jednak coś strasznego się wydarzyło. Wówczas podejmują ważną decyzję: jeżeli dzieje się źle, to one nie chcą przysporzyć organizmowi dodatkowych kłopotów. Mają tylko jedną formę działania: zarosnąć, tak dokładnie, żeby nic się nie mogło przez nie prześlizgnąć.

We wnętrzu jajowodów powstają zrosty, których nie da się w żaden sposób udrożnić, na skutek czego zabieg resalpingotomii jest praktycznie niemożliwy. Jajowody mają zbyt wiele skomplikowanych funkcji i zbyt dużą autonomię, aby można je było zastąpić sztucznymi wstawkami.

Zabieg salpingotomii nie wymaga hospitalizacji. Większość pacjentek wraca do domu po kilku godzinach, odzyskując pełną sprawność organizmu już w następnym dniu.

Dyskomfort związany z zabiegiem jest minimalny, a blizny pooperacyjne praktycznie niewidoczne. Dodatkowym pozytywem jest brak wskazań medycznych do ograniczenia aktywności seksualnej, ale bolesność brzucha zachęca pacjentki do kilkudniowej przerwy w uprawianiu seksu.

A teraz pytanie: kto lub co rządzi w organizmie kobiety? Mózg, rdzeń kręgowy, serce? Pewnie mają trochę do powiedzenia, ale zasadnicza władza leży w gestii niewidocznych i głęboko ukrytych: macicy, jajników i jajowodów. Jest to trio zawiadujące organizmem i psychiką kobiety. Wystarczy, że jeden z nich zaczyna niedomagać, na przykład w czasie klimakterium, a wówczas kataklizm dosięga wszystkie, nawet najbardziej odległe rejony organizmu.

Wazektomia jest bezpieczna dla pacjentów, pod warunkiem, że jest wykonana przez specjalistę. Nie można podobnie kategorycznego stwierdzenia wypowiedzieć o salpingotomii. Wachlarz komplikacji pooperacyjnych i późniejszych zagrożeń jest niestety szeroki, łącznie z zejściem śmiertelnym, co jednak nie wpływa na decyzje poddania się zabiegowi przez setki tysięcy zdeterminowanych pacjentek. Tylko w USA podaje się salpingotomii milion dwieście tysięcy pacjentek rocznie.